Svi se veselimo ljetnim mjesecima, zasluženom godišnjem odmoru i bezbrižnom opuštanju na plaži koje za mnoge podrazumijeva i sunčanje, no oprez! Postoje brojne opasnosti prekomjernog izlaganja sunčevim zrakama, a mr. sc. Vesna Utješinović Gudelj, dr. med., specijalistica dermatovenerologije iz Croatia Poliklinike upozorava o čemu trebamo voditi računa.
Dakako, sunčanje dolazi uz brojne zdravstvene benefite, no donosi i određene rizike ukoliko se ne pridržavamo mjera zaštite. Mr. sc. Vesna Utješinović Gudelj,dr.med., spec. dermatovenerologije iz renomirane zdravstvene ustanove Croatia Poliklinika objašnjava važnost pravilne zaštite od sunca i korištenja moderne tehnologije za rano otkrivanje melanoma.
‘Kad topli sunčani dani postanu uobičajeni na našim plažama i u parkovima, lako je zaboraviti koliko je tanka linija između očaravajućeg brončanog tena i zdravstvenih rizika koji mogu nastati pretjeranim izlaganjem suncu. Sunčanje definitivno ima svoje prednosti, ali važno je biti svjestan opasnosti koje dolaze s prekomjernim uživanjem u sunčevim zrakama. S obzirom na porast opasnosti od melanoma – jednog od najagresivnijih tipova raka kože – važno je pacijente educirati o pravilnom ponašanju na suncu kako bi uživali u njegovim blagodatima, a istovremeno zaštitili svoje zdravlje’, upozorava liječnica.
Važnost sunca za zdravlje
Dr. Vesna Utješinović Gudelj podsjeća da je Sunce je nezamjenjiv izvor vitamina D, esencijalnog vitamina s ključnom ulogom u brojnim tjelesnim funkcijama: očuvanje zdravlja kostiju, jačanje imunološkog sustava, regulacija raspoloženja i sl.
‘Svjetlost sunčevih zraka potiče naše tijelo na proizvodnju ovog ‘sunčevog vitamina’, koji je posebno važan za sprječavanje stanja kao što su osteoporoza i neki oblici depresije’, kaže Utješinović Gudelj.
Ipak, dodaje, sunce donosi puno više od vitamina D: izlaganje umjerenoj količini sunčevih zraka može poboljšati naše opće psihofizičko zdravlje jer sunčeve zrake potiču proizvodnju serotonina, neurotransmitera koji doprinosi osjećaju dobrobiti i sreće.
‘Osim toga, sunčeva svjetlost može pomoći u regulaciji našeg unutarnjeg sata, što poboljšava kvalitetu sna i pomaže u borbi protiv sezonskog afektivnog poremećaja. Uživanje u blagodatima sunčevih zraka sigurno je ako se pridržavamo smjernica za sigurno sunčanje. Svijest o opasnostima koje nosi prekomjerno izlaganje ultraljubičastom (UV) zračenju jedan je od najvažnijih faktora za održavanje zdrave kože i prevenciju ozbiljnih medicinskih stanja’, rekla je liječnica.
Rizici prekomjernog sunčanja
Prekomjerno izlaganje UV zračenju može imati ozbiljne zdravstvene posljedice, uključujući melanom – jedan od najopasnijih oblika raka kože, koji se i najbrže širi među mlađom populacijom.
Statistike su zabrinjavajuće: u Hrvatskoj su, na primjer, tijekom 2020. godine dijagnosticirana 753 nova slučaja melanoma, a u 2021. godini od ove bolesti umrlo je 227 osoba. Jedan od glavnih etioloških faktora za razvoj melanoma, rekla je dr. Utješinović Gudelj, jest upravo učestalo izlaganje UV zračenju bez adekvatne zaštite. UV zrake, posebice UVB zrake, važne su za sintezu vitamina D u koži, ali istovremeno povećavaju rizik od sunčanih opeklina i dugoročnih oštećenja kože, što može dovesti do razvoja melanoma. Jedna metoda zaštite je krema za sunčanje s visokim zaštitnim faktorom.
Dr. Utješinović Gudelj stoga ističe važnost kontinuirane edukacije i prevencije.
‘U protekla dva desetljeća mnogo se postiglo u poimanju štetnosti UV zračenja i redovitih dermatoloških pregleda madeža u sklopu javnozdravstvenih programa. Svijest o važnosti zaštite od sunca znatno se podigla, no uvijek postoji prostor za dodatnu edukaciju. Potrebno je kontinuirano raditi na preventivnim i edukativnim programima te ukazivati na potrebu za preventivnim pregledima’.
Obrazovanje o simptomima melanoma ima najveći utjecaj na rano otkrivanje i uspješno liječenje. Svaka promjena na koži koja izaziva sumnju trebala bi biti razlog za posjet dermatologu, jer rana dijagnoza može doslovno spasiti život.
Nekoliko preporuka za sigurno sunčanje
Želimo li minimizirati zdravstvene rizike povezane s UV zračenjem, trebamo zaštitu od sunca. Preporučujemo ograničavanje izlaganja suncu u periodu najvećeg intenziteta – od 10 do 16 sati -te korištenje zaštitnih krema sa visokim faktorom zaštite (SPF). Pravilna primjena kreme uključuje nanošenje 2 mg kreme po cm² kože, najmanje 30 minuta prije izlaganja suncu, te ponovno nanošenje svaka dva sata ili nakon plivanja i znojenja.
Osim općenite zaštite kože, važno je odabrati zaštitno sredstvo koje odgovara specifičnim po trebama pojedinca. Dr. Utješinović Gudelj upozorava da se sredstva za zaštitu od sunca često se koriste neprimjereno. Izbor pravog sredstva, koje uzima u obzir tip kože i posebne potrebe – dječja koža, starije osobe ili ljudi s osjetljivom kožom – presudan je za učinkovitu zaštitu.
Uživanje u sunčanim danima donosi mnoge blagodati, ali isto tako zahtijeva odgovornost i pažnju. Redoviti dermatološki pregledi, edukacija o rizicima i pravilna zaštita od sunca temelj su za zdravlje vaše kože. Kožne bolesti imaju sve veću prevalenciju, pa je jedan od naših ciljeva osvijestiti potrebu za zaštitom i preventivnim mjerama. Na taj način sunčanje može biti sigurno i ugodno iskustvo koje ne ugrožava naše zdravlje.
Scena.ba