Na današnji dan 1953. godine, rođena je Neda Arnerić, srbijanska i jugoslavenska filmska, televizijska i pozorišna glumica, jedna od najpoznatijih i najljepših glumica Balkana. Glumila je u brojnim najpoznatijim jugoslavenskim filmovima, a od 1985. do 1999. godine vodila je vlastitu galeriju „Atrijum“ u Beogradu.
Neda je bila talentirano dijete pa je već s 10 godina počela pohađati časove glume u grupi pokojnog glumca i reditelja Bate Miladinovića. Bila je članica Dečije dramske grupe Radio Beograda i s 13 godina je snimila svoj prvi film naziva “San” te postala prva dečija filmska zvijezda u Jugoslaviji. Film govori o djevojkama i mladićima koji su maštali o ljepšoj budućnosti, ali Drugi svetski rat je uništio njihove snove.
“Višnja na Tašmajdanu”
Film “Višnja na Tašmajdanu” ju je proslavio i smjestio u vrh jugoslavenske glumačke scene, a Neda je postala kultna figura šezdesetih godina prošlog vijeka, iako je imala samo 15 godina. Do 2016. godine, snimila je više od 110 filmova i odigrala više od 40 uloga u pozorištu.
Godine 1996., politički se aktivirala i učlanila u Demokratsku stranku. Išla je na proteste do 2000. godine, verujući da čini nešto dobro za budućnost svoje djece i domovine. Tada je upoznala pokojnog premijera Srbije Zorana Đinđića, koji ju je pozvao da bude članica Parlamenta. Nakon Đinđićeve smrti prestala se baviti politikom.
Preminula je u 67. godini života u svom stanu u Beogradu.
Rođen nizozemski slikar Rembrant van Rajn
1606. – Rođen nizozemski slikar Rembrant van Rajn (Rembrandt van Rijn), jedan od najvećih u historiji slikarstva. Uradio je približno 650 uljanih slika, 300 gravira i 2000 crteža, uključujući remek-djela, kao što su: “Noćna straža”, “Izgubljeni sin”, “Čas anatomije doktora Tulpa”, “Dobri Samarićanin”, “Hodočasnici u Emausu”, “Suknari”, “Vitsavej”, “Jakov blagisolja unuke”, “Venera i Kupidon”, “Vjerenici”, “Flora”, “Danaja”, “Starica”, “Jevrejska nevjesta”, “Porodični portret”, “Predio s vjetrenjačom”…
1795. – “Marseljeza” zvanično prihvaćena za himnu Francuske.
1799. – Otkrivena Ploča iz Rosete, pokraj gradića Rosete (danas Rashid), smještenog u delti Nila 40-ak milja od Aleksandrije. Na temelju te ploče je Žan Fransoa Šampolion (Jean Francois Champollion) dešifrirao hijeroglife, utvrdivši da su neki hijeroglifi bili fonogrami (fonetski ili zvučni), a drugi piktogrami (slikovni). Godine 1824., on je objavio svoju poznatu knjigu egipatskih hijeroglifa, u kojoj je utvrdio osnovne temelje kompleksnog sistema hijeroglifskog pisanja. Bilo je to otkriće da egipatsko hijeroglifsko pismo primjenjuje kombinacije ideograma i fonetskih znakova, koje je omogućilo proboj u prijevod tog pisma. Konačno, ta sposobnost otvorila je vrata spoznaje kompletne historije antičkog Egipta i rađanje nove naučne discipline, egiptologije.
1869. – Francuz Ipolit Mež Moris patentirao margarin, prehrambeni proizvod kojim se pokušala spriječiti masovna glad siromašnih slojeva stanovništva.
1904. – Umro ruski pisac Anton Pavlovič Čehov, čiji se stil odlikuje jednostavnošću, izvanrednim darom zapažanja i specifičnom atmosferom, bliskom impresionističkom postupku. Pozorištu je otvorio nove puteve i sam stvorio novi dramski oblik – “lirsku dramu” te izvršio ogroman utjecaj na svjetsku literaturu, posebno dramu. Djela: drame “Galeb”, “Tri sestre”, “Ujka Vanja”, “Višnjik”, novele i pripovijetke “Čovjek u futroli”, “Arhijerej”, “Kuća na sprat”, “Dušica”, “Tri godine”, “Ogrozd”, “Paviljon broj 6”, “Stepa”, “Seljaci”, “Činovnikova smrt”, “U uvali”, zbirke humoreski “Melpomenine bajke”, “Šarene priče”.
1929. – Preminuo austrijski pisac Hugo fon Hofmanštal (Hofmannsthal). Sarađivao je s Rihardom Štrausom (Richard Strauss), za čije je kompozicije pisao libreta. Djela: drame “Ticijanova smrt”, “Luda i smrt”, “Malo svjetsko pozorje”, “Bijela lepeza”, “Elektra”, “Edip i sfinga”, “Čovjek”, “Salcburško veliko svjetsko pozorje”, “Kula”, “Ćudljiv gospodin”, libreta “Kavalir s ružom”, “Arijadna na Naksu”, “Žena bez sjenke”, pripovijetka “Bajka 672. noći”, esej “Pismo lorda Čendosa”.
1961. – Rođen Forest Stiven Vitaker (Forest Steven Whitaker), američki glumac, dobitnik Oskara za najboljeg glavnog glumca 2006. godine, za ulogu ugandskog diktatora Idija Amina u filmu “Posljednji kralj Škotske”. Za istu ulogu je dobio i Zlatni globus i nagradu BAFTA. Tako je postao četvrti tamnoputi glumac koji je dobio Oskara za najbolju glavnu ulogu.
Rođena Danijela Martinović, jedna od najboljih hrvatskih pjevačica
1971. – Danijela Martinović, jedna od najboljih hrvatskih pjevačica, rođena je na današnji dan. Od 1991. do 1996. bila je članica grupe “Magazin”, a potom je započela solističku karijeru. Najpoznatije pjesme: “Sve što srce poželi”, “Da je slađe zaspati”, “Zovem te ja”, “Neka mi ne svane”, “Dobro je”, “Pleši sa mnom”, “Ovako ne mogu dalje”, “Brodolom”…
1997. – Italijanski modni kreator Đani Versače (Gianni Versace), jedan od najutjecajnijih svjetskih “diktatora mode” krajem 20. vijeka, ubijen je u Majami Biču na Floridi, SAD. Između ostalog, dizajnirao je i izrađivao odjeću za princezu Dajanu (Diana), pjevačicu Madonu (Madonna) i mnoštvo holivudskih zvijezda. Prelaz iz 1980-ih u 1990-e označio je kulminaciju Versačeove kreativnosti i produktivnosti. Godine 1994., liječnici su mu dijagnosticirali rak. Slijedili su teški mjeseci hemoterapije i on se poslije velike pauze vratio svom poslu, ali niko nije znao da li se izliječio. Svjestan da mu nije preostalo mnogo života, priredio je modnu reviju u kojoj su modeli nosili krstove, dok je njegov najomiljeniji model, Naomi Kembel ispalila nekoliko ćoraka iz revolvera. Versače je ubijen ispred svoje kuće u Majamiju. U trenutku smrti je imao 51 godinu. Za ovo ubistvo okrivljen je masovni ubica Endru Kunanan.
2006. – Umro Mladen Bata Vranešević, muzičar, član grupe “Laboratorija zvuka”. Krajem 1960-ih je svirao u grupama “Falkon” i “Neoplanta”. Zajedno s bratom Predragom 1978. osnovao je grupu “Laboratorija zvuka”, koja je najširu popularnost postigla učešćem na Opatijskom festivalu 1981. godine, s pjesmom “Dok vam je još vrijeme”. Godine 1996., “Laboratorija zvuka” je objavila svoj posljednji album i ugasila se, a Mladen Vranešević se posvetio oblasti marketinga. Komponovao je zajedno s bratom Predragom muziku za veći broj pozorišnih predstava, kratkometražnih i dugometražnih dokumentarnih filmova i serija.
2012. – Preminula Selest Holm (Celeste), američka filmska, pozorišna i televizijska glumica, dobitnica Oskara za najbolju sporednu glumicu (1947. godine). Prvi nastup na pozorišnim daskama imala je 1936. godine i uskoro je postala poznata glumica na Brodveju. Na filmu je debitirala 1946. godine ulogom u “Trima djevojčicama u plavom” (Three Little Girls in Blue). Već za treći film, “Džentlmenski sporazum” iz 1947. godine, Selest je dobila Oskara za najbolju sporednu glumicu, kao i Zlatni globus za najbolju sporednu glumicu.
2017. – Umro Vjekoslav Vojo Radoičić, hrvatski slikar, grafičar, ilustrator, scenograf i vajar. Živio je i radio u Rijeci, Beču i Begovom Razdolju. Održao je više od 180 samostalnih izložbi u Hrvatskoj i inozemstvu. Za potrebe televizijske i pozorišne produkcije izradio je više od 40 scenografija. Poznat je njegov opus vezenih slika na dekorativnim krpama za kuhinjske zidove. Dobitnik je brojnih priznanja i nagrada, među ostalim, nagrade Ostende, Otkupne nagrade za fundus Gradskog muzeja, Godišnje nagrade Grada Rijeke, a odlikovan je i Redom Danice hrvatske s likom Marka Marulića za doprinos kulturi. Za ilustraciju dječije knjige dobio je nagradu Grigor Vitez i nagradu Ivana Brlić-Mažuranić. Radoičić je bio hrvatski kandidat za prestižnu nagradu za ilustraciju Hans Christian Andersen, a dobitnik je i Nagrade Vladimir Nazor za životno djelo za 2005. godinu.
Scena.ba
